---

HPV

Wirus HPV, nazywany także wirusem brodawczaka ludzkiego, wywołuje wiele różnych, zagrażających naszemu zdrowiu chorób. Jest on główną przyczyną powstawania stanów przedrakowych, przeważnie raka szyjki macicy, ale także odbytu, gardła i innych.

Zbadaj się pod kątem HPV, by zapobiec wielu groźnym chorobom!

W obecnym stanie możliwości diagnostycznych większość przypadków raka szyjki może być wykryta w stadium przedinwazyjnym. W ostatnich latach sprzyja temu rozwój diagnostyki HPV, zwłaszcza w odniesieniu do zagrożenia rakiem. Odpowiednio przeprowadzana diagnostyka HPV stanowi podstawę do podjęcia właściwego leczenia. W praktyce diagnostyki ginekologicznej HPV wykrywany jest najczęściej za pomocą badań kolposkopowych, cytologicznych i histopatologicznych. Jeśli należysz do grupy podwyższonego ryzyka, zbadaj się pod kątem HPV, aby uniknąć wielu groźnych chorób spowodowanych obecnością tego wirusa.

Dlaczego warto wykonać diagnostykę HPV w Zięba Clinic?

Katowicka klinika Zięba Clinic od wielu lat zajmuje się leczeniem schorzeń ginekologicznych, w tym spowodowanych przez wirus HPV, i oferuje możliwość szczegółowej diagnostyki w tym zakresie. Pracują u nas wybitni specjaliści ginekolodzy. Nasz zespół regularnie uczestniczy w szkoleniach, sympozjach i konferencjach. Mamy bardzo bogate doświadczenie w zapobieganiu i leczeniu chorób narządów rodnych. Jeśli pojawiły się u Ciebie takie problemy, skontaktuj się z nami jak najszybciej i zgłoś się na wizytę. Zapraszamy do odwiedzin naszej placówki!

Czym jest wirus brodawczaka ludzkiego?

HPV, czyli wirus brodawczaka ludzkiego, występuje na całym świecie. Statystyki wskazują, że ponad 50-70 proc. osób aktywnych seksualnie miało lub będzie miało z nim kontakt. Naukowcy uważają, że każdego roku 14 milionów osób na świecie zostaje zakażonych tym wirusem. Pomimo iż do infekcji HPV dochodzi często, w większości wypadków przebiega ona bezobjawowo i przechodzi, gdyż ludzki układ odpornościowy potrafi sobie doskonale z nią poradzić. Do powstawania chorób wywołanych przez wirus HPV dochodzi tylko u osób z obniżoną odpornością. Obecność materiału genetycznego tego wirusa znajduje się w komórkach nowotworowych:

• 95 proc. przypadków raka szyjki macicy,
• 90 proc. raka odbytu,
• 40 proc. raka sromu,
• 40 proc. raka pochwy,
• 12 proc. raka gardła,
•  3 proc. raka jamy ustnej.

Jakie typy wirusa brodawczaka ludzkiego istnieją?

Stosując techniki z zakresu biologii molekularnej, najczęściej hybrydyzacji HPV DNA, zidentyfikowano kilkadziesiąt typów HPV DNA. Ustalono, że poszczególne typy wirusa mają różny potencjał onkogenny. Wirusy niskiego ryzyka, o małym potencjale onkogennym, do których należy typ 6, 11, 42, 43, 44, mogą spowodować wystąpienie zmian łagodnych. Należą do nich: brodawczaki spojówek lub krtani, brodawek płciowych i kłykcin kończystych albo płaskich występujących w okolicach narządów rozrodczych, a także w okolicach odbytu.

Natomiast w drugiej grupie wysokiego ryzyka znajdują się typy wirusa o dużym potencjale onkogennym – typ 16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, które mogą się przyczynić do powstania różnych nowotworów. Najbardziej rakotwórczymi typami wirusa są: HPV16, odpowiedzialny za ok. 55-60 proc. przypadków raka szyjki macicy oraz HPV18, powodujący ok. 25-35 proc. przypadków innych nowotworów. Te dwa typy wirusa odpowiadają za występowanie aż 75 proc. przypadków raka w ludzkim organizmie. Wśród typów dużego ryzyka w Europie i Ameryce Północnej dominuje HPV16, zaś w Azji południowo wschodniej HPV18.

Jakie są drogi zakażenia wirusem HPV?

Wirus brodawczaka ludzkiego wnika do organizmu poprzez otarcia, rozdarcia czy inne uszkodzenia naskórka. Główną drogą zakażenia się nim są kontakty seksualne z nosicielem wirusa. Z tego właśnie powodu ryzyko zakażenia wirusem HPV jest wyższe u osób, które często zmieniają partnerów seksualnych niż u osób żyjących w związkach monogamicznych.

Ponadto, zakażenie może nastąpić również w przypadku wspólnego korzystania z ręczników czy też gąbki. W przypadku występowania kłykcin kończystych na zewnętrznych narządach płciowych, istnieje minimalne ryzyko przeniesienia zakażenia poprzez używanie tej samej bielizny.

Duże ryzyko zakażenia HPV występuje np. na basenie, szczególnie jeśli na skórze znajdują się jakiekolwiek skaleczenia czy otarcia, stąd tak bardzo istotne jest noszenie obuwia na publicznych kąpieliskach. Bardziej narażone na ryzyko powikłań nosicielstwa są osoby z pierwotnymi i wtórnymi niedoborami odporności, dzieci, osoby starsze oraz nieszczepione.

Cramer scharakteryzował grupę kobiet specjalnej troski ze względu na ochronę przed rakiem szyjki macicy. Należą do nich osoby:

• rozpoczynające życie płciowe wcześnie,
• palące tytoń,
• z zakażeniami HSV-2 lub chorobami wenerycznymi w przeszłości,
• eksponowane na DES w życiu płodowym,
• ze stwierdzoną w przeszłości dysplazją (histologicznie) lub III grupą PAP.

Ponadto, jako czynniki przyczyniające się do zakażenia HPV uznaje się:

• dużą liczbę partnerów,
• liczne porody odbywające się w niewielkich odstępach czasowych,
• obniżenie odporności,
• nawracające stany zapalne dróg rodnych,
• stosowanie doustnej antykoncepcji hormonalnej przez długi czas,
• wiek – szczególnie narażone są kobiety między 45 a 55 rokiem życia.

Objawy zakażenia HPV

Wirus HPV jest zakaźny, ale objawy infekcji nie są łatwo zauważalne, a większość zakażeń HPV jest bezobjawowa. Nawet jeśli ustępują one samoistnie, nosiciele ich mogą zarażać innych. Warto wiedzieć, że u ok. 20 proc. osób zakażonych wirusem infekcja przechodzi w formę przewlekłą. Niestety, utajona forma wirusa nie daje żadnych objawów zewnętrznych ani nie ujawnia się nawet w badaniu cytologicznym.

W formie jawnej wirusa HPV możemy wyróżnić następujące objawy:

• kłykciny kończyste sromu, pochwy i okolic szyjki pochwy oraz na zewnętrznych narządach płciowych w rejonie odbytu i sporadycznie cewki moczowej,
• występowanie na skórze zwykłych brodawek,
• stany przednowotworowe szyjki macicy aż do raka szyjki macicy,
• śródbłonkowa neoplazja sromu (brodawki, choroba Bowen’a) aż do raka sromu i raka brodawkowatego,
• brodawczak krtaniowy u noworodków i niemowląt.

Jakie schorzenia powoduje wirus HPV?

Zakażenie HPV na ogół przebiega bezobjawowo, a przy prawidłowo funkcjonującym układzie odpornościowym wysoce prawdopodobne jest samoistne wyleczenie. W innym wypadku z czasem rozwijają się choroby różniące się w zależności typu wirusa i wywołanego schorzenia. Konieczne jest wtedy włączenie odpowiedniej terapii. Za najczęściej występujące choroby spowodowane przez wirus brodawczaka ludzkiego uważa się:

• brodawki,
• kłykciny kończyste,
• raka szyjki macicy,
• raka odbytu,
• nowotwory głowy i szyi,
• HPV błony śluzowej jamy ustnej.

HPV a ciąża

Zakażenie wirusem HPV u kobiety lub mężczyzny nie jest przeciwwskazaniem do zajścia w ciążę. Jednakże kobieta nim zakażona powinna znajdować się pod szczególną opieką lekarza ginekologa. Wiadomo, iż każdy rodzaj infekcji, a więc i wirus HPV może powodować problem z zajściem w ciążę i donoszeniem jej w związku ze zmniejszoną zdolnością zarodka do implantacji w ścianie macicy. HPV może również uszkadzać sam zarodek.

U kobiet, które już zaszły w ciążę samoistne ustąpienie infekcji HPV jest mniej prawdopodobne ze względu na zmiany hormonalne i obniżoną odporność. Dlatego też brodawczak ludzki w ciąży jest powodem do szczególnej opieki ginekologicznej.

Wirus HPV w ciąży wiąże się także ze zwiększonym ryzykiem rozwoju zmian w szyjce macicy. To, czy brodawki narządów płciowych będą leczone w czasie ciąży, czy dopiero po porodzie zależy od decyzji lekarza. Ryzyko przeniesienia wirusa HPV z matki na dziecko w trakcie porodu uznawane jest za bardzo niskie. U dzieci kobiet z brodawkami narządów płciowych, w rzadkich przypadkach mogą rozwinąć się brodawki w gardle. Matki zakażone wirusem HPV mogą karmić piersią.

Z kolei negatywny wpływ wirusa HPV na męską płodność polega na zmniejszaniu ruchomości spermy. Ponadto, wciąż niejasny jest związek między wirusem HPV a poronieniami.

Diagnostyka HPV

Należy pamiętać, iż brak wyraźnych zmian nie świadczy o nieobecności wirusa. Aby potwierdzić lub wykluczyć zakażenie należy wykonać badania cytologiczne i badania w kierunku HPV. Kliniczną postać zakażenia HPV rozpoznaje się kolposkopowo. Na tarczy widoczne są wówczas kłykciny i/lub leukoplakia. Okazało się jednak, że wykrywanie HPV z zastosowaniem 3 morfologicznych rutynowych metod, do których należą: kolposkopia, cytologia, histopatologia wymaga weryfikacji i uzupełnienia metodami biomolekularnymi. Za ich pomocą wykrywa się postać utajoną u kobiet bez objawów zakażenia z ujemnymi wynikami cytologicznymi i kolposkopowymi. Do szczegółowych badań na HPV należy test peroksydazowy na HPV i metody hybrydyzacji DNA HPV. Ujawniają one HPV u 2 proc. kobiet bez cech neoplazji. Badanie pobierane jest na wizycie przez lekarza.

W zależności od zastosowanych metod diagnostycznych można wyłonić 3 postacie zakażenia HPV:

• Postać kliniczną– 5,7 proc przypadków zakażenia HPV rozpoznawaną kolposkopowo,
• Postać subkliniczną– 75 proc. przypadków zakażenia HPV rozpoznawaną kolposkopowo i/lub cytologicznie i histopatologicznie,
• Postać utajoną– 19,3 proc przypadków zakażenia HPV rozpoznawaną testem immunoperoksydazowym, techniką hybrydyzacji DNA HPV.

Kiedy warto zrobić testy w kierunku wirusa HPV?

Oprócz tego, iż badanie służące wykryciu HPV znacznie zwiększają skuteczność we wczesnej diagnozie zmian chorobowych, pozwalają one również na określenie stopnia ryzyka rozwoju nowotworu. 

Powinno się wykonać je w szczególności gdy:

• występują nawracające stany zapalne dróg rodnych oraz zapalenia cewki moczowej,
• występują zapalenia żołędzia i napletka,
• stosowana jest antykoncepcji hormonalna i wkładki domaciczne, którym towarzyszą stany zapalne,
• u kobiety doszło do leczenia „nadżerek” lub brodawek,
• planowana jest ciąża,
• pojawił się nieprawidłowy wynik badania cytologicznego.

W przypadku stwierdzenia śródnabłonkowej neoplazji i raka gruczołowego szyjki macicy

podejmowana jest decyzja o szczepieniu.

Szczepionka na raka szyjki macicy

W Polsce szczepienie przeciwko wirusowi HPV zalecane jest przez Ministra Zdrowia. Aby szczepienia te były skuteczne, należy wykonać jeszcze przed rozpoczęciem aktywności seksualnej, najlepiej między 11. a 12. rokiem życia. Warto wiedzieć, iż szczepionki przeciw HPV nie zawierają żywych wirusów, a tylko ich antygeny, co powoduje, iż są one bezpieczne nawet dla osób z zaburzeniami odporności.

Jak pozbyć się wirusa HPV z organizmu?

Aktualnie jedyną metodą zwalczania brodawczaka jest szczepienie preparatem Gardasil. Natomiast w przypadku osób już zarażonych wirusem HPV, leczenie skupia się się na chorobach przez niego wywołanych.

Natomiast kłykciny kończyste można usuwać metodami chemicznymi i fizycznymi, takimi jak: chirurgiczne wycinanie zmian, wymrażanie czy też zastosowanie laseroterapii..

Leczenie wirusa HPV u kobiet

Zmiany wywołane kontaktem z wirusem HPV pojawiające się u kobiet niekiedy ulegają samoczynnej remisji. Jeśli jednak do niej nie dojdzie, należy zastosować leczenie moperacyjne lub kriokoagulację albo wycięcie zmiany przy pomocy pętli elektrycznej o wysokiej częstotliwości.

Przy zmianach dużego stopnia można zastosować konizację szyjki macicy. 

Leczenie wirusa HPV u mężczyzn

Brodawki narządów moczowo-płciowych u mężczyzn również niekiedy znikają same. W innym wypadku stosuje się leczenie farmakologiczne, zabiegi operacyjne lub wymrażanie. Jeśli dojdzie do nowotworu prącia lub odbytu, przeważnie jedynym rozwiązaniem jest operacja usunięcia zmian połączona z chemioterapią lub radioterapią.