---

Przerost prostaty

Łagodny rozrost prostaty

Co to jest prostata?

Gruczoł krokowy, inaczej zwany prostatą lub sterczem, to nieparzysty narząd należący do męskiego układu rozrodczego.

Wydzielina gruczołu krokowego wchodzi w skład nasienia i stanowy 15-25% jego objętości. W skład wydzieliny prostaty wchodzi fruktoza, która jest materiałem energetycznym dla plemników, oraz kwas cytrynowy odpowiedzialny za lekko kwaśne pH wydzieliny gruczołu krokowego. W wydzielinie prostaty znajdują się również substancje pobudzające plemniki do ruchu, immunoglobuliny oraz enzymy umożliwiające upłynnianie się nasienia.

Jakie objawy są charakterystyczne dla przerostu prostaty?

Sprawne funkcjonowanie gruczołu krokowego jest niezbędne dla utrzymania prawidłowych właściwości nasienia. Z wiekiem jednak gruczoł ten przysparza panom kłopotów. U dojrzałych panów bardzo często diagnozuje się łagodny rozrost gruczołu krokowego (BPH – benign prostatic hyperplasia). Uważa się, że problem ten dotyczy 40% mężczyzn w wieku do 60 lat i 90% mężczyzn w wieku do 85 lat. Dokładna przyczyna rozrostu prostaty nie jest znana. Wiadomo jednak, że rozrost gruczoł krokowego może mieć podłoże hormonalne, gdyż prostata jest narządem hormonozależnym.

Najczęstsze objawy łagodnego rozrostu gruczołu krokowego są związane z zaburzeniami oddawania moczu t.j. częstomocz, zwężenie strumienia moczu, wydłużenie czasu mikcji. Często objawom tym towarzyszy gwałtowne parcie na pęcherz, uczucie niecałkowicie opróżnionego pęcherza, dolegliwości bólowe lub uczucie pieczenia w czasie oddawania moczu.

Objawy charakterystyczne dla BPH są wynikiem nie tylko powiększenia gruczołu krokowego, ale również towarzyszącemu mu wzmożonemu napięciu mięśni gruczołu krokowego, cewki moczowej i szyi pęcherza moczowego.

Co wiąże się z rozrostem stercza?

Stopniowe narastanie objawów łagodnego rozrostu stercza lub pojawienie się stanu zapalnego prostaty może prowadzić do poważnych powikłań. m.in do całkowitego zatrzymania moczu. Jest to sytuacja w której pomimo pełnego pęcherza i uczucia silnego parcia nie jest się w stanie oddać moczu. Do powikłań rozrostu stercza wiążących się z niecałkowitym opróżnianiem pęcherza moczowego zaliczyć możemy również zakażenia moczu, rozwój kamicy pęcherza, a także niewydolność nerek. Nieleczona przeszkoda podpęcherzowa może z czasem powodować osłabienie siły skurczu mięśnia wypieracza pęcherza moczowego, powstanie uchyłków w ścianie pęcherza, rozciągnięcie ścian pęcherza (tzw. rozstrzeń pęcherza) i ostatecznie całkowitą afunkcję pęcherza.

Jakie badania należy wykonać w celu rozpoznania łagodnego rozrostu prostaty?

Nie każdy rozrost stercza wymaga leczenia. Aby ustalić, czy stan pacjenta kwalifikuje go do podjęcia leczenia, należy wykonać szereg badań diagnostycznych. Poprzedzone są one szczegółowym wywiadem lekarskim skupiającym się na zaburzeniach oddawania moczu. W określaniu stopnia nasilenia objawów towarzyszących rozrostowi prostaty pomocna jest punktowa skala oceny objawów – skala IPSS (international prostate score system). Zawiera ona siedem pytań dotyczących dolegliwości związanych z oddawaniem moczu i jedno pytanie dotyczące jakości życia.

Rozpoznanie choroby ustala się głównie na podstawie badania fizykalnego prostaty i pęcherza moczowego oraz badań obrazowych – najczęściej USG układu moczowego. Badanie USG należy wykonywać po przy wypełnionym pęcherzu moczowym . Pomocne w rozpoznaniu są również badania laboratoryjne krwi i moczu. Badanie ogólne moczu wykonuje się w celu wykrycia zakażenia układu moczowego. Z kolei w surowicy krwi oznacza się stężenie PSA (swoistego antygenu sterczowego), co daje możliwość wczesnego wykrycia raka gruczołu krokowego.

Czy przerost prostaty zawsze poddaje się leczeniu operacyjnemu?

Nie każdy mężczyzna ze stwierdzonym rozrostem gruczołu krokowego wymaga leczenia. Gdy ryzyko farmakoterapii lub zabiegu przewyższa korzyści, jakie będzie odczuwał pacjent, leczenie jest odroczone, a chory powinien regularnie odbywać badania kontrolne. W przypadku, gdy odczuwane dolegliwości są dla pacjenta znacząco uciążliwe i wiążą się z ograniczeniem aktywności życiowej, wskazane jest wdrożenie leczenia. Rozwój farmakoterapii i zabiegowych oraz operacyjnych metod leczenia umożliwił leczenie nie tylko skutków rozrostu prostaty, ale również samych objawów związanych z rozrostem gruczołu krokowego.

Terapię zazwyczaj rozpoczyna się od farmakoterapii. W leczeniu łagodnego rozrostu stercza stosuje się kilka grup leków o różnych mechanizmach działania. Można je stosować pojedynczo lub łącząc je, aby uzyskać jak najlepszy efekt leczenia. Celem farmakoterapii jest ułatwienie opróżniania pęcherza przez relaksację mięśni gładkich okolicy szyi pęcherza, tylnej części cewki moczowej i torebki gruczołu krokowego. Leczenie farmakologiczne umożliwia również zmniejszenie rozmiarów gruczołu krokowego i pozwala na zmniejszenie dolegliwości związanych z występowaniem częstomoczu dziennego, parć naglących oraz nietrzymania moczu związanego z parciami.

W przypadku niezadowalającego efektu leczenia farmakologicznego stosuje się leczenie operacyjne. Najczęściej są to zabiegi wykonywane techniką endoskopową z dojścia przez cewkę moczową. W przypadku znacznego powiększenia gruczołu krokowego wskazane jest usunięcie powiększonej prostaty przez cięcie w podbrzuszu.

Lekarz opiekuńczy