Dieta a płodność: Znaczenie selenu

O tym, że dieta i produkty, które spożywamy, mają wpływ na płodność, wspominaliśmy już nie raz. Fakt ten biorą pod uwagę także naukowcy, prowadząc coraz to nowe badania na temat znaczenia różnych składników pokarmowych dla prawidłowego funkcjonowania układu rozrodczego. Tym razem wzięli pod lupę śladowy pierwiastek chemiczny – selen.

Selen. Co go wyróżnia?

Selen pełni szereg bardzo ważnych funkcji biologicznych. Jest niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego i endokrynnego (jest na przykład potrzebny do produkcji hormonów tarczycy). Jest silnym antyutleniaczem, chroniącym nasze komórki przed szkodliwym działaniem wolnych rodników. Bierze udział w zapobieganiu stanom zapalnym, chorobom układu nerwowego i sercowo-naczyniowego. Wiążąc metale ciężkie, ogranicza ich szkodliwe działanie na organizm. Przypisuje mu się także działanie przeciwnowotworowe. Jak dotąd nie było jednak ścisłych badań dotyczących jego roli dla kobiecej płodności. W temat zagłębili się więc naukowcy z Uniwersytetu w Adelajdzie. Okazało się, że selen jest bardzo ważny dla prawidłowego rozwoju pęcherzyków jajnikowych.

Selen a płodność

Stwierdzono, że w dużych, prawidłowo rozwijających się pęcherzykach jajnikowych, stężenie selenu i białek go zawierających jest podwyższone. Jednym z tych białek jest GPX1 (peroksydaza glutationowa), enzym o działaniu przeciwutleniającym. Zadaniem pęcherzyków jajnikowych jest zapewnienie odpowiedniego środowiska rozwijającym się jajeczkom. Selen najprawdopodobniej odgrywa w tym niebagatelną rolę. Według badaczy w komórkach jajowych, z których powstała ciąża, w porównaniu z oocytami, które ciąży nie dały, ilość GPX1 była nawet dwukrotnie większa.

W organizmach żywych selen jest w większości związany z białkami, więc to właśnie wysokobiałkowe produkty stanowią jego najbogatsze źródło. Dla uzupełnienia niedoborów warto więc zjeść mięso (w tym podroby), rybę lub owoce morza czy mleko lub jego przetwory. Poza tym spore ilości selenu można znaleźć w czosnku i suchych nasionach roślin strączkowych. Objawy niedoboru mogą obejmować nie tylko problemy z płodnością (o znaczeniu selenu dla jakości nasienia napiszemy w jednym z kolejnych artykułów). Zbyt małe ilości tego pierwiastka w diecie mogą prowadzić do rozwoju chorób serca, układu kostno-stawowego i nerwowego. Grożą także niedoborem odporności czy zwiększonym ryzykiem wystąpienia niektórych nowotworów. Z drugiej strony nie należy przesadzać z coraz bardziej popularnymi suplementami diety, ponieważ w przypadku selenu bardzo łatwo można przekroczyć granicę pomiędzy niedoborem a jego nadmiarem. Ten ostatni jest równie niebezpieczny dla naszego zdrowia, ponieważ grozi wystąpieniem objawów zatrucia. Należą do nich między innymi wypadanie włosów, łamliwość paznokci, zaburzenia pracy układu pokarmowego, uszkodzenie nerek i wątroby, depresja oraz zapalenie skóry.