Anemia w ciąży

Po zajściu w ciążę funkcjonowanie całego organizmu przyszłej mamy się zmienia, a zmiany te dotyczą między innymi działania układu krążenia. Anemia, czyli niedokrwistość w ciąży zdarza się stosunkowo często, dlatego też ważne jest przebywanie pod stałą opieką lekarską i regularne wykonywanie zlecanych badań krwi. Dla zdiagnozowania nieprawidłowości, nawet zanim pojawią się objawy, wystarczy regularne pobieranie krwi i wykonywanie jednego z podstawowych badań, jakim jest morfologia.

Niedokrwistość polega na obniżeniu liczby erytrocytów i ilości hemoglobiny, co prowadzi do niedotlenienia zarówno ciężarnej, jak i rozwijającego się płodu. Objawy obejmują uczucie osłabienia, bóle głowy, szybie męczenie się, bladość, problemy z koncentracją, a w późniejszym, bardziej zaawansowanym etapie duszności, przyśpieszone tętno, obniżone ciśnienie krwi, drętwienie kończyn i zaburzenia widzenia. Dla rozwijającej się ciąży grożą natomiast poronieniem, zahamowaniem wzrostu płodu oraz w późniejszym etapie ciąży – porodem przedwczesnym.

Kobieta w ciąży jest bardziej narażona na pojawienie się niedokrwistości, ponieważ dochodzi u niej do znacznego zwiększenia objętości krwi i masy erytrocytów. Zwiększa się również zapotrzebowanie na składniki niezbędne dla prawidłowej produkcji czerwonych krwinek, które nie zawsze jest wystarczająco zaspokajane, a co więcej może dochodzić do ich zwiększonej utraty, na przykład na skutek pojawiających się wymiotów.

Anemia u ciężarnej może rozwinąć się w wyniku:

• Niedoboru żelaza: jest to najczęściej występująca postać, zwłaszcza że stosunkowo wiele kobiet ma ubogie rezerwy żelaza już w okresie prekoncepcyjnym. Codzienna dieta bywa uboga w ten pierwiastek, a ponadto z przewodu pokarmowego wchłania się jedynie około 10% przyjętej porcji . Ryzyko pojawienia się niedokrwistości z niedoboru żelaza zwiększa się z każdym trymestrem, ponieważ w ciąży stale rośnie jego zapotrzebowanie. W przypadku tego typu anemii charakterystyczne jest zmniejszenie objętości krwinek czerwonych (anemia mikrocytarna). Podstawowym sposobem leczenia jest doustne przyjmowanie suplementów zawierających żelazo.
• Niedoboru kwasu foliowego: podobnie jak w przypadku żelaza, zapotrzebowanie na kwas foliowy w ciąży znacząco wzrasta, a kobieta jest bardziej narażona na niedobory. W momencie, gdy zapas kwasu foliowego w organizmie się wyczerpuje, może pojawić się anemia makrocytarna (objętość czerwonych krwinek jest wtedy zbyt duża). Leczenie opiera się przede wszystkim na odpowiednio dobranej suplementacji doustnej.
• Niedoboru witaminy B12: występuje rzadziej niż anemia z niedoboru żelaza lub kwasu foliowego. Najczęściej u jej podłoża nie występuje zbyt mała ilość B12 w dostarczanych pokarmach, ale raczej zaburzenia jej wchłaniania z przewodu pokarmowego.Podobnie jak w przypadku niedoboru kwasu foliowego jest to niedokrwistość makrocytarna.

Może pojawić się także niedokrwistość poporodowa, która jest związana nie tylko z utratą krwi podczas porodu, ale także wcześniejszymi niedoborami żelaza/kwasu foliowego/witaminy B12. Dlatego też profilaktykę anemii poporodowej należy rozpocząć już w trakcie ciąży. Opiera się ona zapewnieniu zrównoważonej, bogatej w potrzebne składniki odżywcze diety i regularnego kontrolowania stanu swojego zdrowia.

Polskie Towarzystwo Ginekologiczne rekomenduje wykonanie morfologii krwi obwodowej zarówno w okresie prekoncepcyjnym (przygotowywania się do ciąży), jak i regularnego powtarzania tego badania podczas trwania ciąży. Zazwyczaj zleca się je co 4 – 6 tygodni.