Od czego zależy zagnieżdżenie zarodka w błonie macicy i jak można zwiększyć szanse na implantację zarodka?

Endometrium to śluzówka macicy zbudowana z warstwy podstawnej i czynnościowej. Endometrium reaguje na zmiany poziomu hormonów we krwi, dzięki czemu grubość i wygląd śluzówki zmienia się w trakcie cyklu miesiączkowego. Złuszczanie warstwy czynnościowej związane jest z pojawieniem się krwawienia menstruacyjnego.  Po menstruacji w czasie fazy folikularnej (od końca krwawienia do owulacji) endometrium odbudowuje się przygotowując się do przyjęcia zarodka. Jeżeli nie dojdzie do zapłodnienia komórki jajowej i zagnieżdżenia się zarodka w ścianie macicy, śluzówka ponownie złuszcza się i pojawia się miesiączka. W sytuacji, gdy komórka jajowa zostanie zapłodniona, endometrium ma na celu stworzyć idealne warunki do rozwoju zarodka i umożliwić mu zagnieżdżenie się w macicy. Aby zarodek mógł rozwinąć się w płód konieczne jest jego prawidłowe zagnieżdżenie w macicy i powstanie połączenia między zarodkiem i matką.

Implantacja zarodka to proces podlegający licznym regulacjom, w którym uczestniczy zarówno blastocysta jak i endometrium. Blastocysta może przylegać do endometrium jedynie podczas określonego okresu w czasie cyklu miesiączkowego. Moment ten nazywamy „oknem implantacyjnym”, jest to czas kiedy macica staje się receptywna.  Endometrium syntetyzuje cytokiny, takie jak: czynnik hamujący białaczkę LIF wnie binding epithelial growth factor), transformujący czynnik wzrostu a (TGF-a – transforming growth factor a) Oprócz czynników wzrostu na powierzchni endometrium znajdują się wyspecjalizowane struktury powierzchniowe do których należą integryny. Część z nich znajduje się na endometrium niezależnie od fazy cyklu, inne pojawiają się tylko w określonym momencie. To właśnie obecność tych ostatnich może być wyznacznikiem okresu okna implantacyjnego. Na komórkach endometrialnych podczas „okna implantacyjnego” obecne są także E-kadheryna i alfa-krystalina B. Pinopodia, które również wyznaczają okres optymalnej receptywności endometrium.

Czy budowa śluzówki macicy jest istotna? 

Prawidłowa budowa śluzówki macicy jest więc kluczowa przy implantacji zarodka, dlatego też tak ważny jest jej prawidłowy wzrost w fazie folikularnej. Nieprawidłowy przyrost śluzówki oraz nieprawidłowa budowa może być przyczyną braku implantacji zarodka. Ma to  znaczenie zarówno u kobiet, które dopiero rozpoczynają leczenie niepłodności jak i u pacjentek, które mimo zastosowania procedury zapłodnienia pozaustrojowego nie zachodzą w ciąże. Rozwiązaniem problemu zbyt cienkiego, nieprawidłowo przyrastającego endometrium lub problemów z implantacją zarodka wynikających z nieprawidłowości śluzówki może być zabieg aktywacji endometrium.  Zabieg polega na wykonaniu scratchingu endometrium oraz podaniu osocza bogatopłytkowego do jamy macicy.  O  scratchingu endometrium pisaliśmy wcześniej na naszym blogu. Osocze bogatopłytkowe z kolei jest to  bardzo skuteczny preparat wykonywany w oparciu o płytki krwi pobrane od pacjenta. 

Kiedy podaje się osocze bogatopłytkowe?

Osocze bogatopłytkowe uzyskuje się z własnej krwi pacjenta, którą pobiera się tuż przed zabiegiem z żyły w zgięciu łokciowym. Pobraną krew poddaje się odpowiedniej preparatyce mającej na celu wyizolowanie osocza zawierającego koncentrat płytek krwi, które mają zdolność do uwalniania czynników wzrostu – substancji regulatorowych. Czynniki wzrostu uwalniane przez aktywowane płytki krwi stymulują replikację komórkową, tworzenie naczyń, pobudzają metabolizm i różnicowanie komórkowe. Podanie koncentratu płytek krwi do jamy macicy stymuluje komórki endometrium do prawidłowego przyrostu i odpowiednio przygotowuje macicę na przyjęcie zarodka. Zwykle osocze bogatopłytkowe podaje się w 10 dniu cyklu, efekt jego działania jest widoczny do 72 godzin od podania. W przypadku niezadowalającego  rezultatu, zabieg można powtórzyć.

Jak maksymalnie zwiększyć szanse na implantację zarodka?

Scratching endometrium i aktywacja endometrium mają na celu wykorzystanie potencjału regeneracyjnego organizmu biorczyni. Zwiększenie skuteczności transferów możliwe jest również przez zastosowanie odpowiednich preparatów bez konieczności stymulacji komórek endometrium. W leczeniu niepłodności stosuje się specjalne medium przeznaczone do transferów zarodków zawierające hialuronian. Jest to  substancja naturalnie występująca w drogach rodnych kobiety i odgrywająca rolę w procesie zapłodnienia. Odpowiedni skład i zwiększona lepkość podłoża transferowego sprzyjają przyklejaniu się zarodka do ściany macicy, ułatwia prawidłową implantację, a tym samym zwiększa szansę na ciążę.

Wybór metody pobudzenia endometrium i zwiększenia skuteczności transferów powinien być indywidualnie dobrany do potrzeb pacjentki. Dlatego tak ważne jest postawienie odpowiedniej diagnozy i dogłębne sprawdzenie, co jest przyczyną problemu z zajściem w ciąże.