Jak przygotować się do in vitro w 2019 roku?

Metoda pozaustrojowego zapłodnienia ma udowodnioną najwyższą skuteczność spośród wszystkich metod leczenia niepłodności. Warto się do niej dobrze przygotować. Dzięki gruntownej diagnostyce i zapoznaniu się z przyczynami niepłodności, lekarz ma większą możliwość, aby pomóc parze w zajściu w ciążę.

Z tego artykułu dowiesz się, jak przygotować siebie i partnera do zapłodnienia in vitro, jakie wykonać badania i na co jeszcze zwrócić uwagę.

Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) o niepłodności możemy mówić w przypadku osób, które nie mogą zajść w ciążę przez co najmniej rok, mimo regularnych stosunków płciowych (2-4 razy w tygodniu). Nie stosując w tym czasie żadnej formy antykoncepcji. Problem dotyczy od 10 do 16% populacji świata.

Szacuje się, że w Polsce żyje ponad milion par borykających się z niepłodnością, a niestety bardzo wiele z nich nie konsultowało się w tej sprawie z lekarzem.

Przede wszystkim diagnostyka

Podstawą leczenie niepłodności jest szczegółowa diagnostyka, która pozwoli nam określić przyczynę niepłodności pary jak również nakreślić nam plan postępowania medycznego.

W pierwszej kolejności są to:

• badania hormonalne,
• badania nasienia,
• obserwacja cyklu pacjentki,
• stężenia witamin
• oraz diagnostyka i monitorowanie chorób już współistniejących.

Dzięki tym badaniom będziemy mogli wykluczyć najczęstszą przyczynę zaburzeń płodności zarówno u mężczyzn jak i u kobiet. Te procedury są powszechnie znane i stosowane w klinikach leczenia niepłodności. Poniżej chciałabym opisać te, które mają bardzo duże znaczenie w kwestii zwiększenia szans na zdrową ciąże i zdrowe dziecko. Niemniej jednak są bardzo często bagatelizowane.

Skontaktuj się z nami, abyśmy mogli wesprzeć Cię w dobraniu właściwych badań.

Badanie mikrobioty jelitowej

Co łączy jelita i żyjące tam bakterie z naszą płodnością? Bardzo dużo!

Mikrobiota jelitowa jest centrum dowodzenia ludzkim układem odpornościowym oraz stoi na straży, aby szkodliwe substancje nie przenikały do krwiobiegu. Nieprawidłowe działanie mikrobioty jelitowej zaburzają działanie układu immunologicznego. W konsekwencji wiele szkodliwych substancji dostaje się do krwiobiegu powodując wiele jednostek chorobowych, w tym niepłodność.

Zespół jelita przesiąkliwego to stan, kiedy zaburzenia w obrębie mikrobioty jelitowej “pozwalają”, aby substancje szkodliwe przenikały do układu krążenia. Tymi szkodliwymi substancjami są np. dysraptory endokrynne (EDC, z ang. endocrine disruptor chemicals), które występują w żywności i środowisku, a zaliczamy je do zanieczyszczeń.

EDC powodują zmianę w funkcjonowaniu układu hormonalnego oddziałując na pozostałe funkcje organizmu. Pokarmy, które zjadamy zawierają dysraproty, a one (na skutek przesiąkliwego jelita) przenikają do krwiobiegu wywołując u pacjentek zaburzenia hormonalne.

Terapia probiotyczna i żywienie

Zindywidualizowana terapia probiotyczna oraz dobór odpowiedniego żywienia przywracają prawidłowe funkcjonowanie mikrobioty jelitowej, a co za tym idzie prawidłowy cykl hormonalny u pacjentek, które leczą się z powodu niepłodności.

Niestety, w przypadku występowania jelita przesiąkliwego, na skutek działania dysaptorów, nie można obiektywnie ocenić funkcji układu hormonalnego. Natomiast w grupie pacjentek z chorobami o podłożu autoimmunologicznym zmniejsza się nasilenie choroby po włączeniu indywidualnej terapii probiotycznej.

Obecność dysraportów przyczynia się też do otyłości, wypadania włosów lub nadmiernego owłosienia, zmęczenia, depresji, chorób autoimmunologicznych oraz chorób nowotworowych.

Nie tylko dysraptory, ale również przeciwciała klasy IgG potrafią pojawić się we krwi pacjentki z zespołem jelita przesiąkliwego. Mówiąc w skrócie, występują alergie przeciwko zjadanym pokarmom. Przeciwciała IgG w nadmiarze nieprawidłowo stymulują układ immunologiczny. Obniżają jego odporność i jednocześnie wywołują przewlekły stan zapalny organizmu.

Z najnowszych badań wynika, że ponad 60% niepłodności idiopatycznej (nieznanego pochodzenia) to niepłodność immunologiczna, czyli taka, za która odpowiada nieprawidłowa praca układu odpornościowego.

Każda osoba, która stara się o dziecko lub leczy z powodu niepłodności (kobieta i mężczyzna również) powinna wykonać badanie mikrobioty jelitowej oraz testy na nietolerancje pokarmowe.

Pamiętajmy o tym, że wyżej wymienione substancje i inne szkodliwe czynniki przenikające do krwiobiegu matki i ojca mają też duży (negatywny) wpływ na komórkę jajową, plemnik, zarodek i rozwijające się dziecko.

Zdrowa mama i tata to zdrowy oocyt i plemnik = zdrowe dziecko.

Odpowiednia dieta

Na podstawie otrzymanych wyników mikrobioty jelitowej, testów na nietolerancje pokarmowe i stężenie witamin, ustala się dalsze kroki odpowiedniego i zindywidualizowanego postępowania. Wyniki badań to priorytet, aby ustalić plan żywieniowy uzupełniony o suplementację na czas starania się o dziecko i ciążę.

Proces ten jest długotrwały, dlatego tak ważne jest, aby rozpocząć go wcześniej niż samą procedurę in vitro.

Przywracanie prawidłowego działania mikrobioty jelitowej wymaga czasu, aby trwale poprawić stan organizmu pacjentki. Szczególnie wtedy, jeśli w wywiadzie ustalono inne choroby poza niepłodnością.

W przypadku niepłodności, w której przyczyną jest czynnik żeński, w wielu przypadkach przywrócenie prawidłowej mikrobioty jelitowej, włączenie zindywidualizowanej diety oraz suplementacji, umożliwia pacjentce zajście w ciążę naturalnie (mimo wcześniejszych licznych niepowodzeń).

W przypadku niepłodności, w której przyczyną jest czynnik męski, bierze się pod uwagę takie wyniki jak:

• badanie nasienia,
• test oksydacyjno-redukcyjny,
• fragmentację DNA,
• mikrobiotę jelitową,
• testy na nietolerancje pokarmowe,
• badania hormonalne oraz stężenia witamin

Dzięki doborowi odpowiedniej suplementacji, żywienia, a w niektórych przypadkach leczenia farmakologicznego, mamy możliwość przywrócenia prawidłowego procesu spermatogenezy z jednoczesnym uzyskaniem prawidłowych plemników.

Należy pamiętać, że skuteczność preparatów wieloskładnikowych, które mają poprawiać jakość nasienia jest poddawana w wątpliwość.

Dlatego pacjenci Kliniki Płodności Zięba otrzymują zindywidualizowane protokoły lecznicze i suplementację dopasowaną do konkretnego przypadku – podawane zarówno w terapii doustnej oraz infuzjach dożylnych.

Pamiętajmy o tym, iż zdrowa komórka jajowa + zdrowy plemnik = zdrowy zarodek = zdrowe dziecko. Zdrowa mama i tata to zdrowy oocyt i plemnik = zdrowe dziecko.

Hiperhomocysteinemia – podwyższone stężenie homocysteiny w osoczu krwi

Kontrola stężenia homocysteiny we krwi każdej kobiety, która planuje macierzyństwo lub leczy się z powodu niepłodności, jest bardzo istotne.

Dlaczego?

Nadmiar oraz pierwotna przyczyna wzrostu ilości homocysteiny w osoczu krwi przyczynia się do występowania problemów z implantacją zarodka, poronieniami, niewydolnością łożyska, zatrzymania akcji serca płodu, obumarcia płodu, wewnątrzmacicznej śmierci płodu.

Nie należy czekać do wystąpienia wyżej wymienionych powikłań hiperhomocysteinemii, lecz włączyć leczenie prewencyjne u każdej pacjentki, która takiego postępowania wymaga.

Pakiety infekcyjne – ważne badanie dla ustalenia przyczyn niepłodności

Infekcje dróg rodnych kobiety często mogą być przyczyną niepłodności. Infekcje w kanale szyjki macicy i pochwy mogą przyczyniać się do problemów z zajściem w ciążę, poronień i porodów przedwczesnych. Niestety wiele infekcji ma charakter nawracający. Choroby te są przenoszone drogą płciową. Pakiety infekcyjne to badania na obecność wielu patogenów, bo nie zawsze zidentyfikowanie jednego daje odpowiedź na przyczynę niepłodności.

Infekcje bakteryjne

Drogi rodne kobiety dzielimy na dolne oraz górne. Dolne to pochwa oraz kanał szyjki macicy, a górne to macica i przydatki. Częste infekcje górnych dróg rodnych zależne są od tego, co dzieje się w pochwie i szyjce macicy. Pochwa to rezerwuar bakterii, które żyją w symbiozie.

Jeżeli dochodzi do zaburzenia biocenozy pochwy wtedy niestety mamy przewagę bakterii patogennych, które mogą penetrować szyjkę macicy, docierać do jamy macicy i powodować stan zapalny.

Wykonując posiew bakteriologiczny oraz pakiety infekcyjne w kierunku takich drobnoustrojów jak Mycoplasma genitalium, Mycoplasma hominis, Chlamydia trachomatis oraz Ureaplasma możemy wykluczyć lub potwierdzać infekcje.

Wymienione bakterie są szczególnie niebezpieczne, bo bytują w tkance gruczołowej jamy i szyjki macicy.

Ich przewlekłe stany zapalne wywołują przewlekłe stany zapalne miednicy mniejszej jednocześnie przyczyniając się do zrostów w obrębie miednicy, co może w konsekwencji prowadzić do niedrożności jajowodów – powszechnej przyczyny uniemożliwiającej naturalne zajście w ciążę.

Jeśli masz częste problemy z nawracającymi infekcjami dróg moczowych, tym bardziej wykonanie pakietów infekcyjnych jest wskazane. Chlamydia trachomatis oraz Ureaplasma są częstą przyczyną zespołów cewkowo-pęcherzowych. Infekcje te mają zwykle charakter nawracający i zawsze wymagają leczenia obojga partnerów. Dodatkowo czas leczenia jest dłuższy niż w przypadku innych bakterii.

Co jeśli leczenie kobiety i mężczyzny nie daje rezultatu i infekcje wracają? Wtedy należy wykonać posiew bakteriologiczny nasienia, bo często właśnie ono jest źródłem zakażenia.

Infekcje grzybiczne

Kolejną duża grupą są infekcje grzybicze. Niestety bardzo odporne na leczenie. W przewlekłych infekcjach grzybiczych leczy się obojga partnerów – mężczyźni rzadko chorują, ale mogą być nosicielami.

Przewlekłe stany grzybicze i bakteryjne są wskazaniem do wykonania badań w kierunku mikrobioty jelitowej. Dysbioza jelit oraz grzybica przewodu pokarmowego mogą być przyczyną infekcji grzybiczych w drogach rodnych żeńskich i męskich.

Nieprawidłowa mikrobiota jelitowa to słabsza odporność, więc organizm jest bardziej podatny na infekcje i trudniej sobie z nimi radzi. Poza indywidualną probiotykoterapią zalecane jest włączenie diety, której celem jest uniemożliwienie rozwoju grzybicy. Mówiąc kolokwialnie, trzeba “zabrać” te substancje, które przyczyniają się do rozwoju infekcji.

Należy też pamiętać, że leczenie farmakologiczne powinno być odstawione na 3 miesiące przed planowaną ciążą.

Choroby zakaźne – kolejne badanie, które warto wykonać

Każdy, kto myśli o macierzyństwie powinien rozważyć wykonanie badań w kierunku chorób zakaźnych.

Współcześnie odnotowujemy wzrost rozpoznań wirusowych zapaleń wątroby typu A, B i C. W związku z tym wskazana jest diagnostyka. Istnieje ryzyko przeniesienia tych chorób na zarodek, płód, dziecko. Stan współczesnej wiedzy medycznej pozwala na wczesną diagnostykę chorób zakaźnych oraz wdrożenie leczenia przed przygotowaniem pacjentki do procedury in vitro.

Warto pamiętać, że zapłodnienie in vitro jest kierowane m.in. do pacjentów, którzy nie mogą ze sobą współżyć z powodu różnych procesów infekcyjnych oraz chorobowych.

Badanie nasienia

Badanie nasienia jest konieczne przed wykonaniem procedury in vitro.

Istotne są nie tylko podstawowe parametry, czyli ilość, objętość, ruch czy budowa. Naszym celem jest zdrowy plemnik, a nie ładny. Taką odpowiedź da nam rozszerzona diagnostyka, która oceni czy materiał genetyzmu plemników jest prawidłowy. Dzięki temu zarówno w procedurze in vitro i w rozrodzie naturalnym zmniejszymy ryzyko niepowodzeń, poronień i wad płodu.

Pamiętajmy o tym, iż zdrowa komórka jajowa + zdrowy plemnik = zdrowy zarodek = zdrowe dziecko. Zdrowa mama i tata to zdrowy oocyt i plemnik = zdrowe dziecko.

Otyłość a zapłodnienie in vitro

Skuteczność zapłodnienia in vitro spada wraz ze wzrostem wskaźnika masy ciała (BMI), więc otyłość zmniejsza szansę na zajście w ciążę (przy pomocy zapłodnienia pozaustrojowego, ale też naturalnie).

Jeśli mamy nadwagę, otyłość lub zdiagnozowaną chorobę metaboliczną (insuliooporność, cukrzycę, hipercholesterolemię, nadciśnienie), to trzeba działać jak najszybciej. Przy wymienionych zaburzeniach i chorobach czas i konsekwencja są kluczowe, bo tego typu schorzenia prowadzą do zaburzeń hormonalnych i metabolicznych, a te mają negatywny wpływ na płodność.

Otyłość to też wzrost ryzyka wystąpienia: cukrzycy, nadciśnienia, zespołu HELP, przedwczesnego odklejenia się łożyska, przedwczesnego porodu, cholestazy ciążowej, a przy zapłodnieniu in vitro dużo wyższe ryzyko zespołu hiperstymulacji oraz innych powikłań.

Podejmowanie leczenia farmakologicznego powinno być jednak ostatecznością, a jeśli jest konieczne to musi korespondować z odpowiednio dobraną dietą oraz ruchem.

Jeśli zdajemy sobie sprawę z problemu lub został on niedawno zdiagnozowany, to jak najszybciej trzeba zmienić nawyki żywieniowe i ruchowe. Kobieta jest dawczynią oocytu, a mężczyzna plemnika. To, co zawiera plemnik i oocyt, zawierać będzie zarodek. Zdrowie dziecka jest uzależnione od tego, z jakich komórek powstanie. Nie chodzi o wygląd gamet, ale ich zawartość. Jest to główny czynnik predysponujący i warunkujący zapadalność na choroby dziecka w życiu późniejszym oraz kształtujący jego układ immunologiczny.

Ruch – większa szansa na zdrową ciążę

Ruch jest czynnikiem, który odpowiednio dobrany, wpływa na zmniejszenie tkanki tłuszczowej pacjentek oraz poprawę funkcji układu krążenia. Dzięki wyrównaniu parametrów metabolicznych wzrasta szansa na zdrową ciążę.

Odpowiednio dobrany ruch to zdrowie!

Dla swoich dzieci chcemy wszystkiego, co najlepsze, więc aktywność fizyczna jest wskazana nie tylko przed ciążą, ale również w czasie jej trwania. Oczywiście należy robić to pod okiem specjalisty, a dla każdej pacjentki powinien być dobrany indywidualny rodzaj wysiłku, jego intensywność oraz czas trwania.

Nie zapominajmy też o tym, że ruch wpływa korzystnie na zdrowie i płodność mężczyzn. U panów, którzy uprawiają sporty obserwujemy poprawę w zakresie parametrów metabolicznych, hormonalnych oraz poprawę jakości nasienia.

Powikłania po zabiegu in vitro – jak zmniejszyć ryzyko ich wystąpienia?

1. Zespół hiperstymulacji – aby zmniejszyć prawdopodobieństwo wystąpienia tego zespołu, należy odpowiednio dobrać protokół stymulacji dla pacjentki, a decyzja o wyborze leku kończącego stymulacje powinna być przemyślana i oparta na wynikach badań. Stała kontrola stężeń hormonów w trakcie stymulacji oraz obserwacja pacjentki są tu kluczowe. W przypadku wyników sugerujących ryzyko zespołu hiperstymulacji stosuje się odpowiednie leczenie prewencyjne i stałą obserwację pacjentki po pobraniu oocytów. Może nastąpić również odroczenie transferu. Należy jednak pamiętać, że zespół hiperstymulacji ma cztery stopnie i w przypadku procedury in vitro na skutek stymulacji hormonalnej, pierwsze dwa stopnie są uważane za występujące zawsze i niezagrażające w znacznym stopniu życiu pacjentki.
2. Krwawienia w trakcie i po punkcji wewnątrz pochwy jak i do jamy otrzewnej – aby zmniejszyć ryzyko powikłań zalecana jest stała obserwacja przez co najmniej dwie godziny po zabiegu punkcji i zaopatrzenie pacjentki w odpowiednie leki. Zaleca się również całodobową opiekę osoby pełnoletniej oraz stały stały kontakt z lekarzem wykonującym zabieg.
3. Zakażenia – ważna jest wczesna diagnostyka oraz wdrożenie odpowiedniego leczenia.
4. Ból po zabiegu – jeżeli jest konieczność należy włączyć leki przeciwbólowe.
5. Występowanie odczynów zapalnych w miejscach podania leków hormonalnych podczas stymulacji – może występować ból, zawroty głowy, nudności, bóle brzucha. Te objawy należy zgłosić lekarzowi prowadzącemu.

Pozwól sobię pomóc – od lat specjalizujemy się w leczeniu niepłodności. Z przyjemnością zaopiekujemy się również Tobą.

Wsparcie psychologa

Przygotowując się do procedury in vitro warto rozważyć wsparcie psychologa. Wskazana jest przynajmniej jedna konsultacja, która pomoże ocenić czy dłuższa terapia może podnieść skuteczność zapłodnienia pozaustrojowego.

Pary, które są zakwalifikowane do procedury in vitro zwykle wiele lat bezskutecznie starają się o dziecko, co jest czynnikiem niezwykle stresogennym. Dlatego należy sprawdzić, czy źródłem wieloletniej niepłodności nie jest czynnik psychogenny, a kluczem do płodności okaże się terapia z psychologiem.

Choroby niebezpieczne dla płodu

Istnieje grupa chorób, która jest szczególnie niebezpieczna dla kobiet w ciąży. To przez to, że w przypadku zakażenia pierwotnego mogą powodować poronienia, obumarcie płodu, wady płodu oraz zaburzenia rozwoju u dzieci urodzonych.

Dlatego niezwykle ważna jest prewencja!

Dzięki pakietowi “Świadome Macierzyństwo” – badania w kierunku u takich chorób, jak toksoplazmoza, różyczka, cytomegalia czy parwowiroza – możemy dowiedzieć się wcześniej czy przebyliśmy daną chorobę i czy nabyliśmy odporność. Jest to istotne, aby w przypadku ciąży zmniejszyć ryzyko powikłań oraz określić (w przypadku wyniku dodatniego) czy jest to zakażenie pierwotne czy wtórne. Dzięki tym badaniom będziemy mogli dobrać prawidłowa dalsza diagnistykę oraz leczenie.

Nie myślę jeszcze o dziecku, ale czy mogę sprawdzić, czy jestem w grupie ryzyka niepłodności?

Obserwujemy coraz częstsze występowanie zespołu przedwczesnego wygasania czynności jajników, na który wpływa rozwój cywilizacji, stres, nieprawidłowa dieta, smog oraz niedobory witaminowe.

Kobiety zbyt późno dowiadują się, że nie mogą posiadać biologicznego potomstwa. W związku z tym wskazane jest badanie USG, które określa ilość pęcherzyków i endometrium oraz ocenia stan jajników i rezerwę jajnikową. Przy tego typu badaniu bierze się pod uwagę wpływ tabletek antykoncepcyjnych oraz AMH.

Taka wczesna diagnostyka ma duży sens, bo u młodych kobiet, u których badania hormonalne i wyniki obserwacji cyklu wskazują na zespół przedwczesnego wygasania czynności jajników, można zabezpieczyć komórki jajowe na przyszłość. Taka procedura w Polsce również jest stosowana u pacjentek onkologicznych.

Refundacja in-vitro 2019

W myśl ustawy z dnia 25 czerwca 2015 roku o leczeniu niepłodności (pot. ustawa o in vitro), w Polsce do procedury zapłodnienia pozaustrojowego mogą podejść tylko pary heteroseksualne. Wymagana jest zgoda obojga partnerów, potwierdzona dowodami tożsamości.

Jeżeli spełniamy kryteria Ministerstwa Zdrowia, możemy uzyskać refundację na leki do stymulacji hormonalnej.

Obecnie refundacja dotyczy trzech cykli stymulowanych. Jeżeli para spełni wszystkie wymogi Ministerstwa Zdrowia, aby otrzymać refundację, należy pamiętać, że wytyczne te nie rozdzielają leczenia do procedury in vitro czy rozrodu naturalnego.

Dlaczego to jest ważne? Dawki leków do stymulacji w cyklu naturalnym są dużo niższe oraz dużo tańsze, więc jeżeli borykamy się z problemem niepłodności należy rozsądnie podejmować decyzje w kwestii rozpoczęcia korzystania z refundacji leków hormonalnych niezbędnych do stymulacji. Jednocześnie nie ma znaczenia czy dane procedury odbyły się w tej samej klinice czy w różnych. Bez względu na miejsce leczenia refundacja jest przyznawana raz na pacjentkę.

Specjalizujemy się w leczeniu niepłodności!

Jeśli po przeczytaniu tego artykułu czujesz, że któryś ze wskazanych obszarów został zaniedbany w procesie Twojego dotychczasowego leczenia niepłodności lub po prostu chcesz przygotować się do In Vitro – lekarze w Klinice Płodności Zięba pomogą Ci wdrożyć zmiany podnoszące skuteczność terapii.

Skontaktuj się z nami, abyśmy mogli stworzyć dla Ciebie indywidualny Plan Przywrócenia Płodności

W Klinice Leczenia Płodności Zięba w Katowicach prowadzonej przez dr n. med Małgorzatę Ziębę możesz liczyć na kompleksową diagnostykę i indywidualne podejście do Twojego problemu. Możesz śmiało wydrukować sobie powyższą ściągawkę i krok po kroku sprawdzić z nami, czy wspólnie z partnerem na pewno wyeliminowaliście wszystkie przyczyny, które mogły wpływać na Wasze dotychczasowe niepowodzenia w zapłodnieniu in vitro. Najważniejsze to nie poddawać się – możliwości leczenia niepłodności jest naprawdę wiele!