Ftalany: zagrożenie dla zdrowia, płodności i ciąży

Ftalany to grupa związków chemicznych, z którymi mamy do czynienia na co dzień, często nie zdając sobie nawet z tego sprawy. Są to tak zwane plastyfikatory, czyli substancje zwiększające elastyczność, trwałość i wytrzymałość plastikowych wyrobów. Poza plastikowymi opakowaniami różnego rodzaju, mogą znajdować się także w wielu innych przedmiotach – na przykład kurtkach przeciwdeszczowych, wykładzinach, zabawkach, kosmetykach (lakierze do paznokci, mydle, szamponach i innych). Wdychamy je wraz z powietrzem, spożywamy z pokarmem, wchłaniamy przez skórę. Są wykrywane w ludzkiej krwi, moczu oraz mleku. Z łatwością przechodzą przez barierę łożyskową, a więc dostają się do organizmu rozwijającego się dziecka. Jako że w niedojrzałym organizmie są wolniej metabolizowane, ich stężenie we krwi płodu jest nawet dwukrotnie wyższe niż w organizmie matki.

Czy są groźne?

Ftalany należą do grupy tak zwanych dysruptorów endokrynnych, czyli substancji zaburzających prawidłową pracę układu hormonalnego. Udowodniono już, że mają negatywny wpływ na płodność zarówno kobiet jak i mężczyzn oraz na przebieg ciąży. Przyczyniają się do występowania wad wrodzonych, porodów przedwczesnych i niskiej masy urodzeniowej noworodków. Mają toksyczne działanie na nerki i wątrobę oraz przyczyniają się do rozwoju alergii i niektórych nowotworów.

Badania

Na początku marca w San Diego odbył się 97 doroczny zjazd Towarzystwa Endokrynologicznego, podczas którego naukowcy z Uniwersytetu w Pittsburghu przedstawili nowe wyniki badań, dotyczących wpływu ftalanów na rozwój płodu. Okazuje się, że związki powstające podczas metabolizmu tych chemikaliów, wpływają na poziom gonadotropiny kosmówkowej (hCG). Potwierdziły to badania moczu i krwi przeprowadzone u 350 kobiet w I trymestrze ciąży. Co więcej, stwierdzono że zmiany te mają negatywny wpływ na rozwój męskich narządów rozrodczych, co grozi problemami z płodnością w przyszłości. Według badaczy może się okazać, że do rutynowej diagnostyki prowadzonej przed ciążą oraz w trakcie jej trwania, będzie trzeba wprowadzić oznaczenia stężeń ftalanów i innych substancji chemicznych, z którymi większość z nas niestety ma styczność na co dzień.