Co zrobić, aby zajść w ciążę za pierwszym razem?

Podjęcie decyzji o powiększeniu rodziny to niezwykle ważny moment w życiu wielu par. Czasami marzenie o dziecku udaje się zrealizować wyjątkowo szybko, ale w wielu przypadkach osoby starające się o ciążę muszą poczekać wiele miesięcy, a nawet lat. Dowiedz się, czy możliwe jest zajście w ciążę za pierwszym razem. Jakie kroki warto podjąć, aby zwiększyć szanse i kiedy należy skonsultować się ze specjalistą?

Czy można zajść w ciążę za pierwszym razem?

Dla wielu par rozpoczęcie starań o dziecko to czas ogromnej ekscytacji, który często wiąże się z szacowaniem szans i niecierpliwym odliczaniem dni. Z biologicznego punktu widzenia nie ma żadnych przeciwwskazań, aby kobieta zaszła w ciążę już w pierwszym cyklu starań. Jednak, jak pokazują statystyki, do zapłodnienia przy pierwszej próbie dochodzi u mniej niż połowy par. Wynika to z różnych czynników, takich jak m.in. ogólny stan zdrowia partnerów, funkcjonowanie układu hormonalnego, jakość nasienia, regularność współżycia, a szczególnie współżycie w odpowiednim dniu cyklu. Nie należy zapominać również o znaczeniu stylu życia i stanu emocjonalnego.

Kiedy jest najwyższe prawdopodobieństwo zapłodnienia?

Pary starające się o dziecko powinny regularnie współżyć, a nie ograniczać się do konkretnego dnia owulacji, czy okresu płodnego. Ponieważ zwykle takie działania zwiększają napięcie, a stres nie sprzyja zajściu w ciążę. Natomiast fizjologicznie największe prawdopodobieństwo zapłodnienia występuje podczas owulacji, która jest szczytem płodności w cyklu menstruacyjnym kobiety. Dzień owulacji przypada przypada zazwyczaj między 12. a 16. dniem cyklu (zwykle 14 dni przed kolejną miesiączką). W czasie owulacji dojrzała komórka jajowa opuszcza jajnik i przemieszcza się do jajowodu, gdzie może dojść do zapłodnienia. Pary starające się o zajście w ciążę mogą precyzyjnie określić dni płodne i czas owulacji, prowadząc obserwację śluzu szyjkowego, monitorując temperaturę ciała lub wykorzystując w tym celu testy owulacyjne.

Jaka jest szansa na zajście w ciążę za pierwszym razem?

Szacuje się, że u zdrowych par w wieku rozrodczym szansa na zajście w ciążę w pierwszym miesiącu prób, a więc w trakcie pierwszego cyklu menstruacyjnego, wynosi ok. 30%. Jest to jednak wartość uśredniona i zależy od wielu indywidualnych czynników, takich jak m.in. wiek kobiety, odpowiednia dieta, wskaźnik BMI, stosowanie używek przez partnerów (palenie tytoniu, spożywanie alkoholu, nadmierne spożywanie kawy), liczba ciąż, czy częstotliwość współżycia.

Jakie działania warto podjąć przed rozpoczęciem starań o ciążę?

Pary, które podjęły decyzję o powiększeniu rodziny powinny odpowiednio przygotować się do zajścia w upragnioną ciążę. Ma to znaczenie nie tylko w przypadku kobiet, ale również mężczyzn, ponieważ u obojga partnerów ogólny stan zdrowia i styl życia przed i w trakcie starań o dziecko może mieć realny wpływ na szanse powodzenia w pierwszym miesiącu prób.

Dlatego przed planowaną ciążą warto skonsultować się z lekarzem, aby wykonać niezbędne badania, pozwalające ocenić ogólny stan zdrowia i wykryć ewentualne nieprawidłowości, które mogłyby utrudniać zajście w ciążę, lub niekorzystnie wpływać na jej przebieg (np. niedobory niektórych witamin lub minerałów, anemia, cukrzyca, niedoczynność tarczycy). Należy również pamiętać, że u kobiet przed poczęciem dziecka zalecana jest suplementacja kwasu foliowego, który zmniejsza ryzyko wystąpienia wad cewy nerwowej u płodu.

Czy można zwiększyć szansę na zajście w ciążę za pierwszym razem?

Chociaż zajście w ciążę w pierwszym miesiącu starań zależy od wielu czynników, które często są niezależne od pary marzącej o poczęciu dziecka, istnieją sposoby na zwiększenie szans i ograniczenie ryzyka niepowodzeń. Dlatego niezwykle istotne jest świadome i holistyczne podejście do zdrowia i stylu życia, które ma znaczący wpływ na prawidłowe funkcjonowanie organizmu, regularne cykle, czy parametry nasienia. Wśród czynników zwiększających szanse poczęcia za pierwszym razem (w pierwszym cyklu starań) wyróżnia się przede wszystkim:

• regularne współżycie – zaleca się, aby pary starające się o dziecko współżyły co 2-3 dni, zwłaszcza tuż przed owulacją. Tzw. okno płodności trwa około 6 dni, w tym czasie plemniki powinny znajdować się w drogach rodnych kobiety. Badania pokazują, że współżycie dopiero po owulacji zmniejsza prawdopodobieństwo zapłodnienia.
• monitorowanie cyklu i jajeczkowania – owulacja to kluczowy moment w cyklu menstruacyjnym, w którym komórka jajowa staje się gotowa do zapłodnienia. Znajomość organizmu, obserwacja śluzu szyjkowego, pomiar podstawowej temperatury ciała, czy wykonywania testów owulacyjnych, pozwala dokładnie określić dzień owulacji. Należy jednak pamiętać, że nasienie powinno znajdować się wtedy w drogach rodnych kobiety, dlatego istotne jest regularne współżycie,
• zdrowy styl życia – ma znaczący wpływ na płodność. Zbilansowana dieta bogata w witaminy i minerały, regularna aktywność fizyczna, odpoczynek oraz unikanie używek mogą znacząco zwiększyć szanse na poczęcie dziecka,
• unikanie stresu – stres ma negatywny wpływ na płodność u obu płci. Wysoki poziom hormonów stresu może zaburzać cykl menstruacyjny, powodować inne wahania hormonalne, obniżać jakość nasienia lub wywoływać problemy z erekcją. Dlatego ważne jest, aby znaleźć skuteczne metody relaksacji i sposoby na odprężanie się, takie jak np. joga, medytacja, spacery na świeżym powietrzu, techniki oddechowe, granie na instrumencie, czy praca w ogródku,
• utrzymanie prawidłowej masy ciała – nadmierna masa ciała (u obu płci) lub niedowaga (u kobiet) mogą mieć negatywny wpływ na płodność, ponieważ przyczyniają się m.in. do zaburzeń hormonalnych. Dlatego warto zadbać o prawidłową masę ciała poprzez zdrową dietę i regularną aktywność fizyczną,
• unikanie szkodliwych substancji – palenie papierosów, nadużywanie alkoholu, czy innych substancji psychoaktywnych, a nawet nadmierne spożywanie kawy może mieć niekorzystny wpływ na płodność,
• konsultacje medyczne – przed rozpoczęciem starań o ciążę warto skonsultować się z lekarzem, aby przeprowadzić badania kontrolne, pomocne w zidentyfikowaniu potencjalnych problemów. Lekarz może również doradzić suplementację kwasu foliowego oraz innych witamin, które wspomagają płodność.

Możliwe przyczyny problemów z zajściem w ciążę

Szacuje się, że tylko 30% zdrowych par zachodzi w ciążę za pierwszym razem, dla pozostałych poczęcie dziecka może być znacznie bardziej skomplikowanym procesem wymagającym idealnej współpracy wielu czynników. Często nawet niezależnych od postępowania partnerów. Czynniki wpływające na problemy z zajściem w ciążę to m.in.:

• brak regularnego współżycia, współżycie w niewłaściwym czasie,
• zaburzenia owulacji oraz inne zaburzenia hormonalne (np. nieprawidłowy poziom TSH i hormonów tarczycy,
• niska jakość nasienia – może wynikać z niskiej liczebności, niewystarczającej ruchliwości lub nieprawidłowej morfologii plemników,
• wiek powyżej 35. roku życia (u kobiet),
• nieprawidłowe BMI – zalecana wartość mieści się w przedziale od 20 do 30,
• problemy zdrowotne – m.in. anemia, niedoczynność tarczycy, choroby przenoszone drogą płciową, cukrzyca, otyłość, depresja, schorzenia ginekologiczne, np. zespół policystycznych jajników, endometrioza,
• stosowanie używek – palenie papierosów, spożywanie alkoholu, przyjmowanie narkotyków, nadmierne spożycie kawy lub kofeiny w innej postaci,
• wysoki poziom stresu,
• długi czas starania o ciążę,
• brak wcześniejszych ciąż.

Kiedy brak ciąży jest wskazaniem do konsultacji z lekarzem?

Uważa się, że brak ciąży po roku regularnego współżycia bez stosowania antykoncepcji jest wskazaniem do konsultacji z lekarzem specjalizującym się w leczeniu niepłodności. Kobiety powyżej 35. roku życia powinny skonsultować się z lekarzem już po sześciu miesiącach nieudanych starań. Specjalista zleca szczegółowe badania zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Przede wszystkim konieczne jest przeprowadzenie podstawowych badań laboratoryjnych, oznaczenia poziomu hormonów, czy usg. ginekologicznego u kobiet, oraz badań pozwalających ocenić zdrowie i płodność mężczyzn (przede wszystkim szczegółowe badanie nasienia). Na podstawie wyników lekarz podejmuje decyzje dotyczące dalszego postępowania. Warto również zasięgnąć porady medycznej wcześniej, jeśli występują objawy, takie jak m.in. nieregularne cykle menstruacyjne, ból podczas współżycia czy historia chorób przenoszonych drogą płciową.

Specjalistyczne placówki medyczne, takie jak m.in. Zięba Clinic w Katowicach, oferują kompleksową opiekę w zakresie diagnostyki i leczenia problemów z zajściem w ciążę. A interdyscyplinarny zespół specjalistów, precyzyjne rozpoznanie i wcześniejsza interwencja zwiększa szansę na realizację marzeń o powiększeniu rodziny.

FAQ

Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące możliwości zajścia w ciążę za pierwszym razem.

Źródła:

• Alison Taylor, ABC of subfertility, Extent of the problem, 2003
• C. Gnoth, E. Godehardt, P. Frank-Herrmann, K. Friol, Jürgen Tigges, G. Freundl, Definition and prevalence of subfertility and infertility, 2005