Leczenie niepłodności: Zapłodnienie in vitro: wskazania do przeprowadzenia zabiegu

Zapłodnienie in vitro (IVF – in vitro fertilization) jest chyba najbardziej znaną metodą stosowaną w leczeniu niepłodności. Jest to również – jak dotąd – metoda o najwyższej skuteczności. Daje nadzieję na ciążę w przypadkach, gdy inne metody leczenia są nieskuteczne lub od początku nie dają szans na powodzenie. Szansa na zajście w ciążę wynosi ok. 20 – 30% przy przejściu jednej procedury. Przy podejściu do trzech zabiegów rośnie do 40 – 50%. Szansa na powodzenie zależy jednak oczywiście od wielu czynników, między innymi od stanu zdrowia i wieku pacjentów.

Pierwsze dziecko poczęte dzięki połączeniu komórki jajowej i plemnika w warunkach laboratoryjnych przyszło na świat w 1978 roku. Od tamtego czasu ciągły rozwój medycyny rozrodu umożliwia udoskonalanie metody i poprawę jej skuteczności. Historię metody opisywaliśmy już w tym miejscu.

Procedura zapłodnienia pozaustrojowego obejmuje kilka etapów. Są to: stymulacja hormonalna, pobranie komórek jajowych, zapłodnienie ich w laboratorium, hodowla zarodków, przeniesienie ich do macicy pacjentki i zamrożenie embrionów, które nie zostały przeniesione do macicy podczas pierwszego transferu.

Decyzję o kwalifikacji pary do procedury zapłodnienia in vitro należy podjąć po dokładnym przeanalizowaniu wielu czynników i przeprowadzeniu odpowiednich badań diagnostycznych u obojga partnerów. Należy wziąć pod uwagę między innymi wiek pacjentki, przyczynę niepłodności i czas jej trwania, a tym samym szanse na naturalne zajście w ciążę oraz dotychczas stosowane metody leczenia.

Wskazania do leczenia metodą zapłodnienia pozaustrojowego (według aktualnych rekomendacji Sekcji Płodności i Niepłodności Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego oraz Polskiego Towarzystwa Medycyny Rozrodu):

Czynnik jajowodowy:

• trwałe uszkodzenie jajowodów;
• pacjentki zdyskwalifikowane z leczenia operacyjnego;
• przy zachowanej drożności jajowodów ale ich upośledzonej funkcji lub po operacji mikrochirurgicznej i upływie 2 lat bez ciąży (w przypadku pacjentek <35 roku życia, czasie trwania niepłodności <3 lat, prawidłowych parametrach nasienia partnera, braku endometriozy i zaburzeń jajeczkowania; jeżeli któryś z tych czynników występuje nie zaleca się oczekiwania).

Niepłodność idiopatyczna (niewyjaśnionego pochodzenia)

• u pacjentek, które nie skończyły 35 roku życia – jeżeli trwa 3 lata;
• u pacjentek w wieku >35 lat – szybciej.

Czynnik męski

• całkowita liczba ruchliwych plemników w nasieniu < 1 miliona;
• liczba ruchliwych plemników w zakresie od 1 do 10 milionów – w przypadku niepłodności trwającej
• dłużej niż 2 lata, przy czym należy rozważyć wykonanie 4 – 6 zabiegów inseminacji domacicznej;
• liczba plemników  >10 milionów – wskazania tak jak w punkcie 2.

Endometrioza

Zaburzenia hormonalne

• po przeprowadzeniu 12 stymulacji cyklu bez efektu. Najpierw należy rozważyć wykonanie 4 – 6 zabiegów inseminacji domacicznej;

Nieudane próby inseminacji domacicznej

W przypadku par płodnych, u których

• partner jest nosicielem wirusa HIV/HCV, a partnerka nie jest zarażona;
• para jest nosicielem mutacji genetycznych powodujących ciężkie i nieodwracalne zmiany u
• potomstwa – zastosowanie diagnostyki przedimplantacyjnej;
• partnerka rozpoczyna leczenie przeciwnowotworowe, które prawdopodobnie uszkodzi jajniki;
  hormonalna stymulacja jajeczkowania prowadzi do otrzymania dużej liczby rozwijających się pęcherzyków, co powoduje duże ryzyko wystąpienia ciąży wielopłodowej.

Wszystkie etapy procedury zapłodnienia pozaustrojowego będziemy szczegółowo opisywać w kolejnych tekstach.