Tekst został opracowany przez dr n. med. Małgorzata Zięba.
W poprzednich częściach cyklu opisywaliśmy już:
- punkcję jajników, następującą później:
- kolekcję oocytów i ich ocenę,
- zapłodnienie w laboratorium,
- ocenę jego skuteczności,
- początkowe etapy rozwoju zarodka,
- stadium moruli.
Dziś przyjrzymy się temu, co dzieje się w kolejnym dniu, czyli powstawaniu blastocysty. Blastocysta jest ostatnim stadium rozwoju zarodkowego możliwym do osiągnięcia w warunkach in vitro, czyli w laboratorium, poza organizmem kobiety.
W poprzednim artykule opis rozwoju zarodka zakończyliśmy w 4 dniu, w momencie powstania zarodka zbudowanego z połączonych ze sobą blastomerów.
Blastocysta powstaje gdy między blastomerami tworzą się przestrzenie wypełniające się płynem:
W miarę upływu godzin i rozwoju blastocysty, przestrzeń wypełniona płynem, określana mianem blastocelu coraz bardziej zwiększa swoją objętość:
W miarę powiększania się blastocelu dochodzi do skupienia się blastomerów na jednym z biegunów i utworzenia węzła zarodkowego (embrioblastu), z którego powstanie właściwy zarodek. Pozostałe blastomery przemieszczają się na obwód i tworzą warstwę spłaszczonych komórek trofoblastu:
Blastocel dalej zwiększa swoją objętość, zarodek również staje widocznie większy niż wcześniej, a jego otoczka staje się coraz cieńsza:
W miarę upływu czasu blastocysta zaczyna się wykluwać – w otoczce pojawia się pęknięcie, przez które zarodek się z niej wydostaje:
Po wydostaniu się z otoczki zarodek jest gotowy do implantacji w jamie macicy. Z komórek trofoblastu zostają uwolnione enzymy niszczące nabłonek śluzówki jamy macicy, a blastocysta wnika w głąb endometrium, skąd zarodek czerpie substancje odżywcze.
Zarodki w stadium blastocysty są oceniane przez embriologów, którzy nadają im odpowiednie oznaczenia. Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Medycyny Rozrodu i Embriologii, oznaczenie to ma postać bl.x.y.z, gdzie:
- “bl.” oznacza zarodek w stadium blastocysty,
- “x” to liczba od 1 do 6 mówiąca o wielkości blastocelu, czyli dojrzałości blastocysty,
- “y” to liczba od 1 do 3, mówiąca o jakości embrioblastu,
- “z” to liczba od 1 do 3, mówiąca o jakości trofoblastu.
