Przyczyny niepłodności: Zaburzenia cyklu menstruacyjnego. Przedwczesne wygasanie czynności jajników

Dzisiejszym artykułem przechodzimy do rozwinięcia tematu przyczyn zaburzeń cyklu menstruacyjnego prowadzących do niepłodności.
Dotychczas napisaliśmy już o rodzajach zaburzeń miesiączkowania oraz wymieniliśmy ich główne przyczyny.

Poniżej opisujemy przedwczesne wygasanie czynności jajników należące do zaburzeń funkcjonowania żeńskich gonad.

Przedwczesne wygasanie czynności jajników (premature ovarian failure – POF) to niewydolność jajników spowodowana wyczerpaniem puli pęcherzyków jajnikowych przed wiekiem typowym dla fizjologicznej menopauzy (przed 40 – 45 rokiem życia). Zbyt wczesne wyczerpanie rezerwy jajnikowej powoduje, że nie dochodzi do owulacji i zaburzona zostaje sekrecja hormonów. Zjawisko to dotyka 1 na 100 kobiet przed 40-tką oraz 1 na 1000 kobiet przed 30 rokiem życia.

Dla POF charakterystyczne są następujące objawy:

• niskie stężenie estradiolu,
• nieregularne miesiączki lub ich brak
• typowe objawy menopauzalne, czyli uderzenia gorąca, wahania nastroju, drażliwość, depresja, spadek libido, suchość pochwy, wzrost masy ciała, problemy ze snem, suchość skóry i cienkie włosy zmniejszona płodność .

Przedwczesne wygasanie czynności jajników może prowadzić do bezpłodności, czyli sytuacji, w której kobieta już nigdy nie będzie mogła zajść w ciążę, w tym przypadku z powodu braku komórek rozrodczych.

Do pojawienia się tego zaburzenia mogą przyczyniać się przede wszystkim czynniki genetyczne i choroby autoimmunologiczne (np. niedoczynność tarczycy spowodowana chorobą Hashimoto, reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń rumieniowaty układowy, choroba Addisona).
Wśród pozostałych źródeł występowania POF wymienić można niedobory enzymatyczne, cukrzycę, galaktozemię (toksyczne uszkodzenie pęcherzyków jajnikowych), choroby infekcyjne wirusowe, przebyte operacje na jajnikach, a także przebytą chemioterapię lub radioterapię.
Zdarza się, że bezpośrednią przyczynę pojawienia się tego zaburzenia trudno wskazać i często może mieć ono podłoże idiopatyczne.

Badania diagnostyczne mające na celu wykrycie POF to przede wszystkim badania hormonalne. Stężenie hormonu Antymüllerowskiego (AMH) informuje, czy nastąpił spadek ilości pęcherzyków jajnikowych i jaka jest ich rezerwa. Charakterystyczny dla tego schorzenia jest również poziom estradiolu, progesteronu i gonadotropin (niski poziom estradiolu i progesteronu przy wysokich stężeniach FSH i LH).

Leczenie ogranicza się głównie do zastosowania hormonalnej terapii zastępczej, koniecznej dla złagodzenia nieprzyjemnych objawów.
Jeżeli kobieta chce zajść w ciążę, to najskuteczniejszym sposobem jest zapłodnienie pozaustrojowe, często z wykorzystaniem komórek pobranych od dawczyni. Można też zdecydować się na adopcję zarodka.
W sytuacji, gdy rezerwa jajnikowa jest niska, ale jeszcze nie wyczerpana, można próbować doprowadzić do owulacyjnego cyklu poprzez zniwelowanie zaburzeń za pomocą odpowiedniej stymulacji hormonalnej.
Osoby, które są przed chemio- lub radioterapią mogą pobrać i zamrozić komórki jajowe, by móc je w przyszłości wykorzystać do zapłodnienia in vitro. Takie rozwiązanie przeznaczone jest również dla osób, których rezerwa jajnikowa jest niewielka i które macierzyństwo chcą odłożyć na później.

Przedwczesne wygasanie czynności jajników jest poważnym zaburzeniem. Bardzo ważne jest więc, aby zwracać uwagę na sygnały płynące z naszego ciała i poddawać się regularnym badaniom. Tylko w ten sposób jesteśmy w stanie szybko zauważyć, że dzieje się coś złego i skutecznie poradzić sobie z zaistniałym problemem.