Leczenie niepłodności: podstawowe badania diagnostyczne

Przyczyny niepłodności mogą być bardzo różnorodne. Dlatego u pary, która zgłasza się do specjalisty z problemem, na początku wykonuje się szereg badań diagnostycznych. Badania poprzedzone są dokładnym wywiadem lekarskim, przeprowadzanym podczas pierwszej wizyty.

Badania diagnostyczne dotyczą zarówno kobiet jak i mężczyzn, ponieważ u podłoża niepłodności może leżeć zarówno czynnik męski jak i żeński. O przyczynach niepłodności pisaliśmy już wcześniej na naszym blogu. Przypominamy tutaj tylko te najczęściej spotykane:

• czynnik męski – nieprawidłowa jakość nasienia
• czynnik jajnikowy – zaburzenia owulacji
• czynnik jajowodowy – niedrożność jajowodów, zrosty
• czynnik szyjkowy – nieprawidłowa interakcja plemniki – śluz szyjkowy
• czynnik maciczny – nieprawidłowości anatomiczne i funkcjonalne.

Jakie badania trzeba wykonać?

Decyzja o tym, jakie badania należy przeprowadzić zawsze zależy od indywidualnej sytuacji pacjenta. Celem diagnostyki przyczyn niepłodności jest jak najbardziej precyzyjne znalezienie źródła problemu. Im więcej wiadomo na temat podłoża nieprawidłowości, tym szybciej i skuteczniej można je wyleczyć. Do badań diagnostycznych wykonywanych najczęściej należą: badanie nasienia, obserwacja cyklu, badania hormonalne, badania infekcyjne, badania genetyczne, badanie drożności jajowodów oraz laparoskopia diagnostyczna.

Badanie nasienia (nazywane też spermiogramem, czy seminogramem) sprawdza płodność mężczyzny. Polega na ocenie jakości spermy uzyskanej drogą masturbacji pod względem koloru, objętości, lepkości, odczynu pH a także ilości, ruchliwości, żywotności i morfologii zawartych w niej plemników.

Obserwacja cyklu opiera się między innymi na wykonaniu badań USG oraz oznaczeń poziomu hormonów we krwi, zazwyczaj w 3, 9 i 12 dniu cyklu (choć wybór dnia cyklu, w którym dokonuje się badania jest kwestią indywidualną). Obserwacja cyklu pozwala ocenić, jakie jest stężenie wydzielanych hormonów oraz czy i jakiego rodzaju śluz szyjkowy występuje. Umożliwia również obserwację wzrastania pęcherzyka dominującego i endometrium w jamie macicy i sprawdzenie, czy doszło do pękniecia pęcherzyka.

Badania hormonalne mają na celu sprawdzenie poziomu hormonów odpowiedzialnych za funkcjonowanie układu rozrodczego kobiety i mężczyzny. Hormony kontrolują bowiem przebieg cyklu miesiączkowego u kobiet i spermatogenezę u mężczyzn i ich niewłaściwy poziom może prowadzić do niepłodności.

Badania infekcyjne dotyczą obecności w organizmie drobnoustrojów mogących spowodować infekcje, również takie o bezobjawowym przebiegu. Stany zapalne oraz różne choroby mogą uniemożliwiać poczęcie i być przyczyną poronień, dlatego badania infekcyjne są dość często wykonywane w ramach diagnostyki przyczyn niepłodności.

Coraz częściej wykonuje się badania genetyczne. Wykonanie badania kariotypu rodziców może pomóc ocenić, czy w ich materiale genetycznym nie występują wady powodujące problemy z poczęciem lub samoistne poronienia.

Innym badaniem stosowanym w diagnostyce przyczyn niepłodności jest badanie drożności jajowodów. Sonohisterosalpingografię (Sono – HSG) przeprowadza się na fotelu ginekologicznym, przy użyciu specjalnego cewnika, soli fizjologicznej i ultrasonografu. Poprzez USG lekarz obserwuje przepływ soli fizjologicznej przez jajowody.

Jeżeli nieinwazyjne metody diagnostyczne okazują się niewystarczające wykonuje się laparoskopię diagnostyczną, która pozwala na dokładne obejrzenie narządów rozrodczych. Metodę tę stosuje się głównie w sytuacjach, gdy nie udało się do tej pory ustalić przyczyny niepłodność, podejrzewa się endometriozę czy nieprawidłowości budowy macicy, jajowodów i jajników.

Badania pozwolą odkryć przyczynę

Wyniki przeprowadzonych badań są kluczowe w leczeniu niepłodności, poniewać są punktem wyjścia do skomponowania odpowiedniej terapii lub wskazówką, jakie inne badania należy jeszcze wykonać. Trzeba zaznaczyć, że konieczność przeprowadzenia szczegółowych badań wcale nie oznacza, że sytuacja danej pary jest trudna i jedynym rozwiązaniem jest zapłodnienie in vitro. Wręcz przeciwnie. Dokładne badania pozwalają wykryć przyczynę, która może okazać się problemem stosunkowo łatwym do zlikwidowania.