Leczenie niepłodności: Metody naturalne czy rozród wspomagany?

Naturalne metody planowania rodziny, czyli inaczej naturalne metody obserwacji płodności, to połączenie wielu metod znanych już od lat: Billings’ów, Kippley’ów, Rőtzera. W ostatnich latach dużą popularność zyskała naprotechnologia wykorzystująca metodę Creightona, która jest – jak naprotechnolodzy sami określają – wystandaryzowanym połączeniem wszystkich wcześniej wymienionych.

Trzeba pamiętać, że najnowocześniejsze techniki rozrodu wspomaganego (inseminacja domaciczna, zapłodnienie pozaustrojowe) są jedynym rozwiązaniem tylko dla niektórych z par zgłaszających się do kliniki leczenia niepłodności. Przyczyn problemów z zajściem w ciążę jest bardzo wiele, podobnie jak metod ich leczenia. Skomplikowane techniki rozrodu wspomaganego medycznie to ostateczność, a ich zastosowanie musi mieć konkretne wskazania przy pewności, że wszystkie inne, łagodniejsze metody (w tym naturalne metody planowania rodziny) nie przyniosą oczekiwanego efektu. Podstawą określenia właściwego postępowania z niepłodną parą jest wywiad, wnikliwie zebrany przez lekarzy specjalistów (ginekologa i endokrynologa), który pozwala zaproponować wszystkie dostępne i wskazane w przypadku danej pary metody leczenia. Celem jest pomoc w walce z niepłodnością z zastosowaniem jak najmniej inwazyjnych i wspomaganych laboratoryjnie metod.

Obserwacja owulacji w ultrasonografii jest narzędziem niezbędnym, stosowanym zarówno przez lekarzy zajmujących się medycyną rozrodu wspomaganego jak i wśród naturalnych metod planowania płodności. Umożliwia kontrolę wzrostu pęcherzyka jajnikowego, jego pęknięcia i uwolnienia komórki jajowej, ale także monitorowanie prawidłowego wzrostu błony śluzowej jamy macicy (endometrium), niezbędnego dla prawidłowego zagnieżdżenia się zarodka. Daje to pełną, profesjonalną możliwość określenia najodpowiedniejszego momentu w cyklu kobiety na naturalne poczęcie lub zdiagnozowania przyczyny niepłodności.

Program oparty na naturalnych metodach planowania rodziny i jednocześnie naturalnej obserwacji płodności dotyczy par, które wyrażą chęć udziału i które po konsultacji specjalistycznej zostaną do niego zakwalifikowane. Trzeba pamiętać, że metody naturalne, które oferuje między innymi naprotechnologia, w niektórych przypadkach nie mają szans powodzenia.

Wyżej wymienione metody powinny być wykorzystywane szczególnie, jeżeli wcześniejsze badania hormonalne i kliniczne nie znajdują wyjaśnienia takich zaburzeń jak:

• dodatkowe krwawienia śródcykliczne,
• plamienia przedmiesiączkowe,
• plamienia pomiesiączkowe,
• skrócona faza śluzu owulacyjnego,
• krótka faza podwyższonej temperatury ciała po owulacji (poniżej 10 dni).

Kwalifikacja przez lekarza specjalistę jest niezbędna, ponieważ istnieją stany chorobowe, w przypadku których naprotechnologia i naturalne metody planowania rodziny nie dają możliwości zajścia w ciążę i konieczne jest zastosowanie technik rozrodu wspomaganego, Są to na przykład:

• przedwczesna menopauza lub menopauza,
• obustronna niedrożność jajowodowa,
• azoospermia (brak plemników w nasieniu partnera),
• wrodzony lub nabyty brak macicy.

Z lekarskiego punktu widzenia, w obliczu współczesnej medycyny, istnieje wiele innych racjonalnych wskazań do zastosowania metod rozrodu wspomaganego. Jeżeli mimo przedstawionej wiedzy naukowej para decyduje się na program naturalnego planowania rodziny, każda kobieta powinna zostać poinformowana, że zanim zaplanuje często wieloletnią obserwację płodności, powinna mieć określoną rezerwę jajnikową. Pozwoli to sprawdzić, jak długo jeszcze zachowa płodność i w przypadku, gdy para dopuszcza inne metody leczenia, a obserwacje okażą się nieskuteczne, umożliwi podjęcie innego leczenia, zanim będzie zbyt późno.

Reasumując: naprotechnologia oraz naturalne metody planowania rodziny i obserwacji płodności są polecane w szczególności jako wstęp do planowania rodziny. Jest zalecane, aby każda para bliżej zaznajomiła się z naturalnym cyklem kobiety, jego prawidłowym przebiegiem oraz przyczynami zaburzeń, które obserwują. O samodzielnej obserwacji cyklu pisaliśmy już tutaj.

Metody naturalnej obserwacji płodności mogą być wykorzystywane również przez młode kobiety, które obawiają się niepłodności w przyszłości, a ponadto do obserwacji owulacji u kobiet:

• w okresie premenopauzalnym
• w okresie laktacji
• w okresie poporodowym, niekoniecznie laktacyjnym
• w zaburzeniach hormonalnych o niejednoznacznym przebiegu np. w zespole policystycznych jajników
• w hyperprolaktynemii czynnościowej
• w poronieniach nawykowych.