Przyczyny niepłodności: Azoospermia

Azoospermia oznacza całkowity brak plemników w nasieniu. Występuje wśród 5 – 10 % par niepłodnych, w przypadku których przyczyna problemów z zajściem w ciążę leży po stronie mężczyzny.

Diagnostyka opiera się na przeprowadzeniu podstawowego badania nasienia. Nasienie musi być ocenione zarówno na podstawie wykonania preparatu bezpośredniego, jak i z osadu nasienia, który otrzymuje się poprzez odwirowanie całego ejakulatu. W przypadku wyniku świadczącego o całkowitym braku plemników, dla potwierdzenia rozpoznania badanie nasienia trzeba powtórzyć, zwracając szczególną uwagę na to, czy próbka była oddana do badania w całości. Dalsze postępowanie diagnostyczne obejmuje szczegółowy wywiad lekarski oraz, w zależności od wskazań, wykonanie badań hormonalnych (FSH, LH, testosteron, prolaktyna), genetycznych(kariotyp, mutacja genu CFTR, czynnik AZF) oraz USG i biopsji jąder.

Ze względu na etiologię wyróżniamy:

Azoospermię obstrukcyjną (OA)

Jest spowodowana niedrożnością dróg wyprowadzających plemniki. Może być ona związana z występowaniem wad wrodzonych (obustronny brak nasieniowodów), mukowiscydozą lub być efektem urazu, infekcji czy zabiegu operacyjnego. W badaniu nasienia stwierdza się często niewielką objętość ejakulatu (poniżej 1,5 ml) oraz jego kwaśny odczyn.

Azoospermię nieobstrukcyjną (NOA)

Przyczyną są zaburzenia spermatogenezy. Może mieć charakter wrodzony lub nabyty i wystąpić na skutek zaburzeń hormonalnych, uszkodzenia kanalików plemnikotwórczych, zaburzeń rozwoju jąder lub ich nowotworu. Szacuje się, że 10-15% mężczyzn, u których stwierdzono azoospermię może mieć mikrodelecje w chromosomie Y (temu tematowi poświęcimy jeden z kolejnych tekstów).

W zależności od przyczyn azoospermii stosuje się różne metody leczenia, które obejmują:

• chirurgiczną korekcję dróg wyprowadzających nasienie
• wyeliminowanie czynników powodujących zaburzenia produkcji plemników
• leczenie hormonalne
• zastosowanie metod rozrodu wspomaganego.

Zgodnie z rekomendacjami PolskiegoTowarzystwa Medycyny Rozrodu, u większości pacjentów postępowaniem z wyboru jest metoda mikroiniekjcji (ICSI) plemników pobranych z jąder lub najądrzy do komórki jajowej. Przed zabiegiem konieczne jest określenie szansy na obecność plemników w pobieranym materiale (oznaczenie stężenia FSH w surowicy krwi, ocena wielkości jąder) oraz wykonanie badań genetycznych. Jeżeli ta metoda nie przyniesie zamierzonego rezultatu, można rozważyć inseminację nasieniem dawcy.