Leczenie niepłodności: Inseminacja. Co to za zabieg?

Tekst został opracowany przez dr n. med. Małgorzata Zięba

Inseminacja jest zabiegiem szeroko stosowanym w leczeniu niepłodności. Jego niewątpliwe zalety to dość niskie koszty i minimalne ryzyko wystąpienia powikłań, a także krótki czas trwania i brak konieczności stosowania środków znieczulających. Pierwsze próby inseminacji lekarze przeprowadzali już pod koniec XVIII w., ale sukces osiągnięto dopiero w 1886 roku, kiedy to odnotowano pierwszą ciążę. Od tamtej pory metodę wielokrotnie modyfikowano i udoskonalano, co doprowadziło do wzrostu jej skuteczności.

Najczęściej wykonuje się inseminację domaciczną (IUI – intrauterine insemination), czyli podanie nasienia do jamy macicy przy użyciu specjalnego cewnika (katetera). Nasienie musi najpierw zostać odpowiednio przygotowane w laboratorium. Podczas preparatyki następuje selekcja najlepszych plemników i uruchomienie mechanizmów ułatwiających im zapłodnienie komórki jajowej. Płyn nasienny, zawierający m.in. przeciwciała, bakterie, wirusy i czynniki wywołujące bolesne skurcze macicy zostaje usunięty.

Nasienie można podać również do szyjki macicy (inseminacja doszyjkowa – ICI) lub do jajowodu ( inseminacja dojajowodowa – FSP).

Kogo nasienie jest podawane?

Podczas zabiegów najczęściej podaje się nasienie męża lub partnera. Jeżeli jednak parametry nasienia są niewystarczające, należy rozważyć rezygnację z zabiegu lub inseminację nasieniem dawcy. Przeprowadzenie inseminacji nie ma sensu, jeżeli ruchliwość i ilość plemników są zbyt niskie.

Inseminacja domaciczna nie może zostać przeprowadzona u każdej niepłodnej pary. Zabieg musi poprzedzić odpowiednia diagnostyka i kwalifikacja. Dopiero wykonanie badań daje odpowiedź, czy jest szansa na powodzenie. Jakie są więc wskazania i przeciwskazania do zabiegu?

Wskazania:

• Czynnik szyjkowy (brak śluzu lub nieprawidłowy śluz, nieprawidłowości anatomiczne a obrębie szyjki macicy),
• Czynnik męski (nieprawidłowe parametry nasienia),
• Czynnik immunologiczny (przeciwciała przeciwplemnikowe),
• Zaburzenia ejakulacji,
• Endometrioza I i II stopnia,
• Niepłodność idiopatyczna (niewyjaśnionego pochodzenia).

Przeciwwskazania:

• niedrożne jajowody,
• stany zapalne dróg rodnych,
• niewystarczająca ilość i ruchliwość plemników,
• niewyjaśnione krwawienia z dróg rodnych.

Inseminację można przeprowadzić zarówno w cyklu naturalnym, jak i po zastosowaniu hormonalnej stymulacji jajeczkowania. Wybór zależy oczywiście od wskazań u danej pacjentki. Niezależnie od tego, aby zapewnić maksymalne prawdopodobieństwo skuteczności zabiegu, należy go przeprowadzić w odpowiednim czasie pamietając, że komórka jajowa jest zdolna do zapłodnienia tylko kilkanaście godzin po owulacji. Z tego powodu pacjentka przygotowywana do zabiegu powinna znajdowac się pod stałą kontrolą swojego lekarza, który dzięki badaniom USG wyznaczy odpowiedni termin. Jednocześnie będzie obserwował, czy wzrost błony śluzowej macicy jest odpowiedni dla przyjęcia rozwijającego się zarodka.