FAS, czyli dlaczego nie wolno pić alkoholu w ciąży

Szacuje się, że średnio niemal 10% ciężarnych kobiet spożywa alkohol. Odsetek ten jest różny w zależności od regionu, w niektórych krajach przekraczając nawet 45%. Najwyższe spożycie alkoholu przez ciężarne występuje w Rosji, Wielkiej Brytanii, Danii, Białorusi i Irlandii.

Ile dzieci jest dotkniętych zespołem FAS?

Na alkoholowy zespół płodowy (FAS – fetal alcohol syndrome), czyli najcięższą postać ze spektrum poalkoholowych uszkodzeń płodu (FASD – fetal alcohol spectrum disorder) cierpi około 15 na każde 10 000 osób, a każdego roku na świecie rodzi się około kolejnych 119 tysięcy dzieci dotkniętych tym zespołem. W Europie występuje on niemal trzykrotnie częściej niż w pozostałych rejonach świata. Najrzadziej jest stwierdzany w regionach wschodniej części Morza Śródziemnego i Azji Południowo-Wschodniej.

FAS, będący skutkiem działania alkoholu na płód w okresie prenatalnym, jest zespołem zaburzeń zarówno fizycznych, jak i umysłowych. Rozwój płodu polega na szeregu skomplikowanych podziałów komórkowych, rozpoczynających się od powstania dwukomórkowego zarodka, z którego ma się rozwinąć cały, złożony organizm i wyspecjalizowane układy. Cząsteczki alkoholu przenikające przez łożysko powodują, że część z komórek umiera, inne przemieszczają się w nieodpowiednie miejsca, tworzą nieprawidłowe połączenia. Dzieci z FAS rodzą się za małe, mają charakterystyczne rysy twarzy, cierpią na wady serca, nerek, przewodu moczowego, układu kostnego, mięśni i stawów, zaburzenia metabolizmu i inne. Ponadto, ze względu na fakt, że alkohol jest szczególnie toksyczny dla układu nerwowego, występują: upośledzenie umysłowe, dysfunkcje emocjonalne, kłopoty z koncentracją, pamięcią, koordynacją, percepcją, zaburzenia słuchu, wzroku i mowy.

Każda kobieta pijąca w ciąży urodzi dziecko chore na FAS?

Nie każda ciężarna spożywająca alkohol urodzi dziecko chore na FAS. Stopień i rodzaj uszkodzeń płodu zależy od ilości spożywanego alkoholu, częstotliwości picia, trymestru ciąży, a także czynników dodatkowych (odżywianie się, stres, palenie tytoniu, stosowanie innych używek, predyspozycje genetyczne). Nie ma „bezpiecznej” dawki alkoholu w ciąży. Alkohol ma działanie silnie teratogenne i może uszkodzić praktycznie wszystkie organy rozwijającego się płodu. Jedynym sposobem na uniknięcie powstania uszkodzeń i wad jest całkowita abstynencja.